Save lives: Decriminalise รักษาชีวิต ยกเลิกการเอาผิดทางอาญา เพื่อยุติเอดส์
วันยุติการเลือกปฏิบัติ 2566 ภายใต้สโลแกน “รักษาชีวิต ยกเลิกการเอาผิดทางอาญา เพื่อยุติเอดส์” (“Save lives: Decriminalise”) โครงการเอดส์แห่งสหประชาชาติ (ยูเอ็นเอดส์) ให้ความสำคัญเรื่อง การยกเลิกการเอาผิดทางอาญากับกลุ่มประชากรหลักและผู้ที่อยู่ร่วมกับเอชไอวีเปนการรักษาชีวิตและช่วยยกระดับการยุติปญหาเอดส์ การที่กฎหมายเอาผิดทางอาญาหลายฉบับมุ่งเป้าไปที่กลุ่มประชากรหลักกลุ่มต่างๆ และผู้อยู่ร่วมกับเอชไอวีเปนการละเมิดสิทธิมนุษยชน ส่งผลให้คนถูกตีตราและทำให้ตกอยู่ในอันตรายมากขึ้น เพราะเปนการสร้างอุปสรรคขัดขวางการเข้าสู่บริการและการสนับสนุนที่จำเปนสำหรับพวกเขาในการป้องกันและดูแลสุขภาพของตนเอง
ป พ.ศ. 2564 โลกตั้งเป้าหมายการปฏิรูปกฎหมายไว้สูงมากในการขจัดกฎหมายอาญาที่บั่นทอนการตอบสนองการแก้ไขปญหาเอชไอวีและละทิ้งประชากรหลักกลุ่มต่างๆ ไว้เบื้องหลัง บนความตระหนักว่า การยกเลิกการเอาผิดทางอาญาเปนองค์ประกอบสำคัญในการแก้ปญหา ประเทศต่างๆ ได้แสดงความมุ่งมั่นว่าในป พ.ศ. 2568 การใช้กฎหมายลงโทษและนโยบายแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อการแก้ไขปญหาเอดส์จะลดลงเหลือน้อยกว่า 10 เปอร์เซ็นต์
อย่างไรก็ตาม แม้จะมีการปฏิรูปกฎหมายและนโยบายอยู่บ้าง แต่โลกก็ยังห่างไกลจากความสำเร็จตามเป้าหมาย รายงานของยูเอนเอดส์ระบุข้อเท็จจริงว่า ปจจุบันนี้ มี 134 ประเทศที่กำลังดำเนินการเอาผิดทางอาญาอย่างชัดเจนหรือดำเนินคดีกับการไม่เปดเผยสถานะของการมีเอชไอวีและทำให้เกิดการรับหรือส่งผ่านเอชไอวี มี 20 ประเทศที่เอาผิดทางอาญา และ/หรือดำเนินคดีกับคนข้ามเพศ มี 153 ประเทศที่กำหนดให้งานบริการทางเพศเปนความผิดทางอาญาในแง่ใดแง่มุมหนึ่งเปนอย่างน้อย และมี 67 ประเทศที่เอาผิดทางอาญากับการมีเพศสัมพันธ์ของเพศเดียวกันที่สมัครใจ นอกจากนี้ มี 48 ประเทศที่ยังคงกำหนดข้อห้ามไม่ให้ผู้อยู่ร่วมกับเอชไอวีเดินทางข้ามพรมแดนของตน ในขณะที่ 53 ประเทศรายงานว่าต้องการให้มีการบังคับตรวจหาสถานะของการมีเอชไอวี เช่น เพื่อการจดทะเบียนสมรส หรือการประกอบอาชีพบางอาชีพ มี 106 ประเทศรายงานว่า วัยรุ่นที่ต้องการเข้าถึงการตรวจหาสถานะของการมีเอชไอวีจะต้องได้รับความยินยอมจากผู้ปกครอง
การเอาผิดทางอาญาส่งผลให้เกิดการเลือกปฏิบัติและความไม่เท่าเทียมกันทางโครงสร้าง การเอาผิดทางอาญาปล้นเอาโอกาสการมีชีวิตที่แข็งแรง สมบูรณ์ไปจากผู้คน และถ่วงรั้งการยุติปญหาเอดส์
— ยุติการเอาผิดทางอาญาที่เกี่ยวข้องกับเอชไอวี เพื่อรักษาชีวิต เพื่อยุติเอดส์ –
เนื่องในวันยุติการเลือกปฏิบัติ วันที่ 1 มีนาคม พวกเราเฉลิมฉลองสิทธิของทุกคนในการใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ มีประสิทธิผล และดำรงชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี วันยุติการเลือกปฏิบัติให้ความสำคัญเรื่องการทำให้ผู้คนได้รับข้อมูลที่ครบถ้วน และส่งเสริมการเข้าร่วม ความเห็นอกเห็นใจ สันติภาพ และเหนือสิ่งอื่นใดคือความเคลื่อนไหวเพื่อการเปลี่ยนแปลง วันยุติการเลือกปฏิบัติกำลังช่วยสร้างความเคลื่อนไหวบนความสมานฉันท์เพื่อยุติการเลือกปฏิบัติทุกรูปแบบ