ไวรัสตับ ซี ก็มีเหรอ?

รู้จักไวรัสตับอักเสบ ซี 

• ไวรัสตับอักเสบ ซี เป็นอาร์เอ็นเอไวรัส
• เป็นภัยเงียบที่คุกคามสุขภาพของประชากรทั่วโลก
• โดยคาดว่ามีประชาการ 1-2 % ทั่วโลกติดเชื้อไวรัส ซี
• คนส่วนใหญ่ไม่มีอาการใดๆ เลยจนกว่าจะมีการเสื่อมของตับมากๆ จึงเริ่มมีอาการอ่อนเพลียบ้าง ซึ่งตอนนั้นก็มักเกิด ตับแข็งแล้ว ซึ่งพบว่าประมาณ20 ปี ประมาณ 20% ของผู้ป่วยจะเกิดภาวะตับแข็งรวมถึงอาจเกิดมะเร็งตับตามมาได้ประมาณร้อยละ 1-3 ต่อปี
• สำหรับประเทศไทยก็พบผู้ป่วย1-2% ของประชากรเช่นกันและจะพบมากขึ้น ในภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

ไวรัสตับอักเสบ ซี น่ากลัวจริงหรือ

• เชื้อไวรัสชนิดนี้มีขนาดเล็กมาก แม้ว่าจะใช้กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนส่องก็ไม่สามารถมองเห็นได้ มีเพียงวิธีสกัดเอาสารพันธุกรรมของไวรัสแล้วนำมาขยายเพิ่มจำนวนล้าน ๆ เท่าเท่านั้นจึงจะมองเห็น นอกจากนี้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะไม่แสดงอาการใด ๆ
• ในกรณีที่ติดเชื้อจากการได้รับเลือด จะมีระยะฟักตัวประมาณ6 – 8 สัปดาห์ ผู้ป่วยน้อยกว่า 25% อาจมีอาการอ่อนเพลีย และบางครั้งอาจเป็นโรคดีซ่าน ซึ่งจะต้องตรวจเลือดเพื่อดูการทำงานของตับ เพราะตับของผู้ป่วยทุกรายจะทำงานผิดปกติ โดยเฉพาะการตรวจหาระดับ AST (SGOT) และ ALT (SGPT)
• ปัจจุบันพบว่ามีผู้ป่วยเพียง15% เท่านั้นที่สามารถกำจัดไวรัสออกไปจากร่างกายได้ ส่วนอีก 85% จะมีอาการเรื้อรัง ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้จะไม่มีอาการ หรืออาจมีเพียงอ่อนเพลียเล็กน้อยเท่านั้น และหากเป็นเรื้อรังก็จะค่อยๆกลายเป็นตับแข็งดังกล่าวแล้วข้างต้น

การติดต่อของไวรัสตับอักเสบ ซี เกิดขึ้นได้อย่างไร

1. จากการรับเลือดหรือส่วนประกอบของเลือดที่มีเชื้อไวรัสตับอักเสบซีอยู่
2. การสักหรือเจาะตามร่างกาย
3. การใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน โดยเฉพาะผู้ที่ติดยาเสพติด
4.    การติดต่อทางเพศสัมพันธ์และการติดต่อจากมารดาไปสู่ทารก พบได้น้อยมาก
5. ยังไม่มีหลักฐานว่าการรับประทานอาหารร่วมกัน หรือการทำงานด้วยกันตามปกติ จะทำให้ติดต่อได้

การตรวจวินิจฉัยโรคไวรัสตับอักเสบซี ทำได้โดย

1. การตรวจการทำงานของตับ ซึ่งบ่งถึงการอักเสบของตับ
2. ตรวจหาหลักฐานของการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี โดยการตรวจ anti-HCV หากให้ผลบวกแสดงว่ามีการติดเชื้อ และตรวจหา HCV RNA ซึ่งจะบอกถึงปริมาณไวรัสซี นอกจากนั้น การตรวจสายพันธุ์ของไวรัสจะมีความสำคัญต่อการเลือกยาและระยะเวลาในการใช้ยารักษา
3. การตรวจพยาธิสภาพของตับ เพื่อประเมินการอักเสบและพังผืดในตับ ทำได้โดยการเจาะตรวจชิ้นเนื้อตับหรือใช้เครื่องมือพิเศษสำหรับวัดปริมาณพังผืด (ความยืดหยุ่น) ในเนื้อตับ
4. การตรวจ ultrasound และการตรวจเลือดหาสาร alpha-fetoprotein เพื่อประเมินภาวะตับแข็งและมะเร็งตับ

ยาสำหรับรักษาโรคไวรัสตับอักเสบซีเรื้อรัง

 ยาที่ได้รับการพิสูจน์ว่ามีประโยชน์และเป็นมาตรฐานการรักษาในปัจจุบัน คือ ยาฉีด Pegylated interferon สัปดาห์ละ 1 ครั้งร่วมกับการรับประทานยา Ribavirin ทุกวัน โดยได้รับยาต่อเนื่องเป็นเวลา 24 – 48 สัปดาห์ อัตราการตอบสนองอาจสูงถึงร้อยละ 90 ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์ของไวรัสที่เป็น

สิ่งที่คุณทำได้ เพื่อต้าน “ไวรัสตับอักเสบ ซี”

ป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี ทำได้หรือไม่?
ปัจจุบันยังไม่มีวัคซีนสำหรับสร้างภูมิป้องกันการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี หลักสำคัญคือ หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ เช่น  หลีกเลี่ยงการใช้ของมีคมหรือเข็มฉีดยาร่วมกับผู้อื่น หลีกเลี่ยงการรับเลือดโดยไม่จำเป็น คู่สมรสที่มีเชื้อไวรัสตับอักเสบซีสามารถอยู่ร่วมกันได้ตามปกติ มารดาที่ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซีสามารถให้นมบุตรได้

คำแนะนำสำหรับผู้ป่วยโรคไวรัสตับอักเสบซี

• งดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ เพราะแอลกอฮอล์จะทำให้ไวรสแบ่งตัวมากขึ้นและตับเสื่อมเร็วขึ้น ไม่รับประทานยาสุ่มสี่สุ่มห้าโดยปราศจากคำสั่งของแพทย์
• ควรฉีดวัคซีนป้องกันไวรัสตับอักเสบเอและบี ในกรณีที่ยังไม่มีภูมิคุ้มกันไวรัสดังกล่าว
• ผู้ป่วยโรคอ้วนลงพุง (Metabolic syndrome) มักมีโรคตับลุกลามเร็วขึ้น ควรปฏิบัติตนเพื่อลดภาวะดังกล่าวด้วย
• รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ ควรออกกำลังกายและพักผ่อนให้เพียงพอ
• ควรพบแพทย์โรคระบบทางเดินอาหารและตับอย่างสม่ำเสมอทุก 3 – 6 เดือน เพื่อประเมินการทำงานของตับ ตรวจระดับAST และ ALT เพื่อทราบระดับของการอักเสบ แต่ถึงกระนั้นก็ไม่ต้องตกใจกับระดับค่าที่วัดได้ เพราะไม่มีส่วนสัมพันธ์กับความรุนแรงของอาการอักเสบ เพราะโดยธรรมชาติ ไวรัสชนิดนี้จะมีระดับขึ้น ๆ ลง ๆ เป็นปกติอยู่แล้ว หากแพทย์พบว่าตับท่านอักเสบ ต่อเนื่องอาจพิจารณาให้การรักษาซึ่งในปัจจุบันมียาฉีด อินเตอร์เฟอรอน ร่วมกับยารับประทาน ไรบาไวริน ทำให้โรคหายขาดได้สูง

เราสามารถใช้ชีวิตประจำวันร่วมกับผู้ป่วยไวรัสตับอักเสบ ซี ได้หรือไม่
            โดยปกติผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตในสังคมร่วมกับผู้อื่นได้โดยไม่มีผลกระทบต่อกันแต่อย่างใด เช่น การรับประทานอาหารร่วมกัน เป็นต้น ในเพศหญิงสามารถมีบุตรได้โดยการติดต่อไปยังทารกพบได้น้อยมาก และสามารถให้นมบุตรได้ตามปกติ