ข้อมูลและความรู้

คนไทยทุกคนมีสิทธิตามกฎหมาย ในการเข้าถึงบริการด้านสาธารณสุขที่ครอบคลุม

ทั้งการส่งเสริมสุขภาพ การป้องกันโรค การตรวจวินิจฉัยโรค การรักษาพยาบาล

และการฟื้นฟูสมรรถภาพร่างกายได้อย่างทั่วถึงและมีประสิทธิภาพ

สิทธิประกันสุขภาพของผู้ที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย มีดังนี้

1. สิทธิบัตรทอง (สปสช.)
2. สิทธิประกันสังคม
3. สิทธิราชการ (กรมบัญชีกลาง)
4. สิทธิประกันสุขภาพต่างด้าว
5. สิทธิอื่นๆ เช่น รัฐวิสาหกิจ ประกันสุขภาพเอกชน เป็นต้น

ข้อควรรู้

• ผู้ติดเชื้อเอซไอวีควรรู้สิทธิประกันสุขภาพของตนเอง เพื่อเข้าถึงบริการด้านสาธารณสุข
• รู้ช่องทางและวิธีในการตรวจสอบและเข้าถึงสิทธิประกันสุขภาพของตนเอง
• ผู้ติดเชื้อเอซไอวีที่มีสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กรณียาต้านเอชไอวีหมดระหว่างเดินทางหรือท่องเที่ยว สามารถแสดงบัตรประชาชนเพื่อขอรับยาต้านเอซไอวีฉุกเฉินที่โรงพยาบาลของรัฐได้ทุกแห่ง โดยจะได้รับยาสำรองเพื่อกินต่อเนื่องในระยะเว่ลาสั้นๆ
• สำหรับแรงงานต่างด้าวแนะนำให้ซื้อบัตรประกันสุขภาพแรงงานต่างด้าวของกองเศรษฐกิจสุขภาพและหลักประกันสุขภาพ

ผู้ใช้สิทธิตามระบบประกันสุขภาพ สามารถเข้ารับบริการสาธารณสุขที่หน่วยบริการตามระบบโดยได้รับการดูแลเรื่องค่าใช้จ่าย

ผู้มีสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ

• สามารถขอเปลี่ยนหน่วยบริการประจำได้ไม่เกิน 4 ครั้ง/ต่อบี
• หากเกิดอุบัติเหตุหรือภาวะเจ็บป่วยฉุกเฉินสามารถใช้สิทธิเข้ารับบริการที่หน่วยบริการของรัฐหรือเอกชนที่เข้าร่วมโครงการที่อยู่ใกล้ที่สุดได้ตามความจำเป็นโดยไม่จำกัดจำนวนครั้ง

การตีตราต่อผู้อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวีและผู้ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อเอชไอวีจากผู้ปฏิบัติงานบริการสุขภาพ

1. ทัศนคติของกลุ่มผู้ปฏิบัติงานบริการสุขภาพต่อผู้ติดเชื้อเอชไอวี

ผู้ให้บริการและผู้ปฏิบัติงานบริการสุขภาพมีความกังวลและระวังเป็นพิเศษ เช่น เจาะเลือด ทำแผล หยิบจับเสื้อผ้าหรือข้าวของเครื่องใช้ของผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์

2. ทัศนคติเชิงลบต่อผู้อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวี/ผู้ป่วยเอดส์

ผู้อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวี ถูกตีตราว่า เพราะขาดความรับผิดชอบและมีพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ผู้หญิงที่ติดเชื้อเอชไอวีไม่ควรมีลูก ควรมีความรู้สึกละอายต่อสถานะการติดเชื้อของตัวเอง และอาจจะถ่ายทอดเชื้อเอชไอวีให้คนอื่น

คำพูดตีตราต่อผู้รับบริการด้านอนามัยเจริญพันธุ์ เช่น แนะนำว่า “อย่ามีเพศสัมพันธ์อีกเลย” “อย่ามีลูกเลย” “จะได้รับยาต้านไวรัสก็ต่อเมื่อคุมกำเนิดหรือทำหมันเท่านั้น”  แม้กระทั่ง “ให้ยุติการตั้งครรภ์”

3. ความรู้สึกลำบากใจที่จะทำงานร่วมกับเจ้าหน้าที่หรือบุคลากรที่อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวี
4. มีการป้องกันตัวเองระหว่างการให้บริการผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ

พฤติกรรมการเลือกปฏิบัติต่อผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อเอชไอวี

เช่น เจ้าหน้าที่ไม่เต็มใจให้บริการแก่ผู้อยู่ร่วมกับเชื้อหรือผู้ที่ถูกสงสัยว่าอยู่ร่วมกับเชื้อ  ให้บริการอย่างด้อยคุณภาพกว่าผู้ป่วยทั่วไป ถูกจัดให้รับบริการเป็นคิวสุดท้ายหรือถูกจัดให้รอนานกว่าผู้ป่วยรายอื่นๆ ได้รับการดูแลเอาใจใส่น้อย ปฏิเสธที่จะให้บริการสุขภาพหรือปฏิเสธที่จะให้การรักษา ให้ผู้รับบริการเอาชุดโรงพยาบาลที่ใส่แล้วไปทิ้งในถังหรือบริเวณที่จัดไว้ให้เฉพาะผู้ติดเชื้อเอชไอวี

เกิดจากการรับรู้ มุมมอง ความคิด ทัศนคติ หรือได้รับประสบการ์ที่ไม่ดีจากผู้อื่น ผู้ติดเชื้อเอชไอวีมีความกลัว กังวลใจในรูปแบบต่างๆโดยเฉพาะการถูกตำหนิ ทำให้รู้สึกอาย รู้สึกไม่มีคุณค่า 

แนวทางลดการตีตราตนเองในผู้ติดเชื้อ HIV 

– มองตนเองในด้านดี คิดถึงคุณค่าในตนเอง

– เข้าร่วมกลุ่มผู้ติดเชื้อเอชไอวี 

– ทำกิจกรรมคลายเครียดต่างๆ เช่น ออกกำลังกาย อ่านหนังสือเสริมกำลังใจ

– หาคนที่ไว้ใจพูดคุยปรึกษา เมื่อมีความรู้สึกไม่สบายใจ 

– หาข้อมูล ความรู้ที่ถูกต้อง เกี่ยวกับการติดเชื้อเอชไอวี เช่น ความรู้ในเรื่อง U=U ( Undetectable = Untransmittable ) “ตรวจไม่พบ เท่ากับ ไม่ถ่ายทอดเชื้อ” 

“สวัสดีปกป้อง”

ระบบรับเรื่องร้องเรียนและคุ้มครองการละเมิดสิทธิด้านเอดส์ เพศภาวะ และความเป็นกลุ่มประชากรเปราะบางต่อการถูกเลือกปฏิบัติ

• ถูกบังคับตรวจเอชไอวี
• ถูกเปิดเผยสถานะการติดเชื้อเอชไอวี
• ถูกกีดกันหรือเลือกปฏิบัติ เนื่องมาจากการติดเชื้อเอชไอวี
• ถูกกีดกันหรือเลือกปฏิบัติ เนื่องมาจากเป็นกลุ่มเปราะบาง

*กลุ่มเปราะบาง ได้แก่ กลุ่มหลากหลายทางเพศ พนักงานบริการ ผู้ใช้สารเสพติด ประชากรข้ามชาติ ผู้ต้องขัง กลุ่มชาติพันธุ์ และชนเผ่า