ข้อมูลและความรู้
10 มิ.ย. 2025
เรื่องแจ้ง สำหรับผู้บริโภค
สำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค ขอส่งข่าว สคบ. ด้านการคุ้มครองผู้บริโภค เดือนมิถุนายน 2568
21 เม.ย. 2025
เมื่อจะใช้ Dolutegravir ต้าน HIV
ข้อควรคำนึงถึงการใช้ยาต้านเอชไอวีที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบ
ยา Dolutegravir เป็นยาต้านเชื้อเอชไอวี ในกลุ่ม Integrase inhibitor ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการรวมรหัสพันธุกรรมของไวรัสเข้ากับรหัสพันธุกรรมของเซลล์เม็ดเลือดขาวในมนุษย์ ( Integrase) ใช้ได้สำหรับ เด็กอายุ 6 ปีขึ้นไป และผู้ใหญ่
ในการต้านเชื้อเอชไอวีจำเป็นต้องใช้ยาหลายตัวผสมกัน ไม่สามารถใช้เพียงตัวเดียวได้ ซึ่ง จะต้องมียาที่ออกฤทธิ์ยับยั้งไวรัสในกลไกที่ต่างกัน ตัวอย่างเช่น
- ยาชนิดที่ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการสังเคราะห์รหัสพันธุกรรมของไวรัส
- ยาชนิดที่ออกฤทธิ์ยับยั้งกระบวนการรวมรหัสพันธุกรรมของไวรัสเข้ากับรหัสพันธุกรรมของเซลล์เม็ดเลือดขาวในมนุษย์
- ยับยั้งการประกอบร่างไม่ให้เชื้อไวรัสแบ่งตัว
แนวทางการรักษาและป้องกันการติดเชื้อเอชไอวีของประเทศไทยปี 2564/2565 แนะนำให้ใช้สูตรยาที่มีหนึ่งในนั้นเป็น Dolutegravir เป็นส่วนประกอบสำหรับทั้งป้องกันเอชไอวี และรักษาผู้มีเชื้อเอชไอวี
- การป้องกันเอชไอวี ใช้ยาที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบของยาต้านเอชไอวีฉุกเฉิน ที่เรียกว่ายา PEP (Post-Exposure Prophylaxis) รูปแบบยาเม็ด รับประทานทันทีหลังมีความเสี่ยงภายใน 72 ชั่วโมง
- การใช้เป็นยารักษา ใช้ยาที่มี Dolutegravir เป็นส่วนประกอบในสูตร ต่างๆ
ทั้งนี้ผลิตภัณฑ์ยาที่ใช้ มีหลากหลาย ได้แก่
- ยาสามชนิดแยกเม็ดกัน และต้องรับประทานรวมกัน
- ยาสองชนิดรวมกัน และมีอีกหนึ่งชนิดแยกเม็ดกัน และต้องรับประทานรวมกัน
- ยาสามชนิดรวมกันในเม็ดเดียว
ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ของ Dolutegravir ที่มีในประเทศไทย ได้แก่
ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับยา Dolutegravir
- หากมีปัญหาสุขภาพ เช่น โรคตับรุนแรง ไวรัสตับอักเสบ B, ไวรัสตับอักเสบ C, โรคไตรุนแรง ควรแจ้งให้แพทย์ทราบก่อนใช้ยา
- หากมีภาวะดื้อยาที่ใช้รักษาการติดเชื้อเอชไอวีชนิดอื่น ควรแจ้งแพทย์ก่อนใช้ยา
- หากมีภาวะซึมเศร้า หรือโรคทางอารมณ์ ควรแจ้งแพทย์ก่อนใช้ยา
- ผู้ป่วยหญิง ควรตรวจการตั้งครรภ์ก่อนใข้ยา Dolutegravir เนื่องจากยานี้อาจส่งผลต่อทารกที่มีอายุครรภ์สามเดือนแรก
- ไม่ควรรับประทานพร้อมวิตามินรวม แคลเซียม แมกนีเซียม อลูมิเนียม สังกะสี เหล็ก ยาลดกรดและนม เนื่องจากอาจมีผลลดการดูดซึม Dolutegravir ได้ ผู้ป่วยที่ต้องการรับประทานวิตามินและแร่ธาตุร่วมด้วย ควรรับไม่ควรรับประทานร่วมกับยาแก้ปวดในกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เนื่องจากอาจทำให้เกิดความเป็นพิษต่อไตมากขึ้น
- ไม่ควรรับประทานร่วมกับยาแก้ปวดในกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เช่น Ibuprofen, Naproxen, Piroxicam, Diclofenac เนื่องจากอาจทำให้เกิดความเป็นพิษต่อไตมากขึ้น
- Dolutegravir อาจส่งผลให้เกิดอาการเวียนศีรษะ จึงควรหลีกเลี่ยงการขับขี่ยานพาหนะ การทำกิจกรรมที่ต้องตื่นตัวอยู่ตลอดเวลา และการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ในระหว่างใช้ยา
- อาจทำให้เกิดอาการข้างเคียงเช่น เวียนศีรษะ ปวดศีรษะ ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน นอนไม่หลับ อ่อนเพลีย ซึมเศร้า รู้สึกเป็นกังวล ปวดท้อง ท้องอืด และคันผิวหนัง หากอาการในข้างต้นไม่ดีขึ้นหรือแย่ลง ผู้ป่วยควรแจ้งให้แพทย์ทราบ
- หากพบอาการผิดปกติบางอย่างที่มีความรุนแรง ผู้ป่วยควรหยุดใช้ยาแล้วรีบไปพบแพทย์ทันที เช่น
- อาการแพ้ยาเช่น มีไข้ หายใจลำบาก อ่อนเพลีย ปวดกล้ามเนื้อและข้อต่อตามร่างกาย เกิดแผลพุพองหรือผิวหนังลอก เกิดแผลในปาก ดวงตาบวมแดง หรือเกิดอาการบวมบริเวณใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น และลำคอ
- สัญญาณของภาวะไทรอยด์เป็นพิษ(Overactive Thyroid) เช่น กระวนกระวาย รู้สึกเป็นกังวล หัวใจเต้นเร็วและแรง รู้สึกร้อนง่ายผิดปกติ ตาโปน หรือพบคอพอก
แหล่งอ้างอิง
- https://pharmacy.mahidol.ac.th/dic/knowledge_full.php?id=64
- https://www.pobpad.com/
06 มี.ค. 2025
งานวิจัยโปรไบโอติกกับภูมิคุ้มกันของผู้มีเชื่อ HIV
โปรไบโอติกคือจุลินทรีย์ที่มีชีวิตซึ่งเมื่อได้รับในปริมาณที่เหมาะสมสามารถชะลอการทำลายระบบภูมิคุ้มกันและช่วยรักษาภูมิคุ้มกันในผู้ป่วย HIV ได้ โปรไบโอติกมีบทบาทสำคัญในการกระตุ้น T Cells** เสริมสร้างความแข็งแรงของเยื่อบุลำไส้ และลดการอักเสบ
** T cells มีหน้าที่สำคัญ 2 ประการ ได้แก่ (1) หน้าที่ช่วยกำจัดเซลล์ที่ติดเชื้อในร่างกาย และ
(2) หน้าที่ช่วยกระตุ้นภูมิต้านทานอื่นๆ ในร่างกายให้ตอบสนองดีขึ้น
วิธีการ
การศึกษาในครั้งนี้เป็นการทดลองทางคลินิกแบบสุ่มและปกปิดสองชั้น (Randomized double-blind clinical trial) โดยมีผู้ป่วย 30 คนที่ได้รับการรักษาด้วยยาต้านไวรัสที่แม้ระดับไวรัสจะถูกกดแล้ว แต่ยังมีภาวะล้มเหลวทางภูมิคุ้มกัน ผู้ป่วยถูกแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มเท่าๆ กัน กลุ่ม A ได้รับยาหลอก กลุ่มB ได้รับแคปซูลโปรไบโอติก 2 แคปซูลต่อวัน โดยมีจำนวนโคโลนี 10⁹ CFU ต่อแคปซูลซึ่งมีเชื้อจุลินทรีย์ 7 สายพันธุ์ หลังจาก 3 เดือน ได้ทำการตรวจสอบจำนวน CD4+ โดยวิธีโฟลไซโตเมทรี และหลังจากช่วงเวลาล้างยาหนึ่งเดือน ทำการทดลองสลับกันโดย ผู้เข้าร่วมที่เคยได้รับโปรไบโอติกได้รับยาหลอก และผู้เข้าร่วมที่เคยได้รับยาหลอกก็ได้รับโปรไบโอติกเป็นเวลา 3 เดือน จากนั้นพวกเขาได้รับการตรวจสอบจำนวน CD4+ 7 เดือนหลังจากเริ่มการศึกษา
ผลลัพธ์
ในกลุ่มแรก (A) การให้ยาหลอกส่งผลให้จำนวน CD4 ลดลงในช่วง 3 เดือนแรก (จาก 202.21 เป็น 181.79, ค่า p < .001) ซึ่งอาจเกิดจากลักษณะการดำเนินของโรค หลังจากการให้โปรไบโอติก จำนวน CD4 เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (จาก 181.79 เป็น 243.86, ค่า p < .001) โดยรวมแล้ว หลังจากการศึกษา 7 เดือน มีการเพิ่มขึ้นของค่าเฉลี่ย CD4 อย่างมีนัยสำคัญจาก 202.21 เป็น 243.86 (ค่า p < .001)
ในกลุ่มที่สอง (B) การให้โปรไบโอติกในช่วง 3 เดือนแรกของการศึกษา ส่งผลให้ค่าเฉลี่ย CD4 เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ (จาก 126.45 เป็น 175.73, ค่า p < .001) เมื่อหยุดให้โปรไบโอติกส่งผลให้จำนวน CD4 ลดลงอย่างมีนัยสำคัญ (จาก 175.73 เป็น 138.9, ค่า p < .001) แต่โดยรวมแล้วจำนวน CD4 เมื่อสิ้นสุดการศึกษายังคงสูงกว่าระดับเริ่มต้นอย่างมีนัยสำคัญ (ค่า p < .001)
สรุปผลการศึกษา
การใช้โปรไบโอติกเพื่อป้องกันและบรรเทาอาการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหารและปรับปรุงภูมิคุ้มกันของเนื้อเยื่อเกี่ยวข้องกับลำไส้ในผู้ติดเชื้อ HIV โดยการปรับฟังก์ชันของเกราะป้องกันเยื่อบุผิวและองค์ประกอบของ Microbiota สามารถนำไปสู่การเพิ่มจำนวนเซลล์ CD4+ ในผู้ป่วย HIV ที่มีความล้มเหลวทางภูมิคุ้มกัน การให้โปรไบโอติกทุกวันในขนาดที่เหมาะสม (สองแคปซูลที่มีจำนวนโคโลนี 10⁹ CFU ในการศึกษาของเรา) แก่ผู้ป่วย HIV ที่ยากดเชื้อได้แต่ภูมิคุ้มกันยังต่ำ ส่งผลให้จำนวนเซลล์ CD4+ เพิ่มขึ้นชั่วคราว
ขอบคุณแหล่งข้อมูลจาก
10 ต.ค. 2024
U=U เลือดบวกไม่เคยทำลายความสัมพันธ์
ติด HIV แล้วต้องเลิกคบกับเพื่อน? ผู้ติดเชื้อ HIV ห้ามมีเพศสัมพันธ์?ิ หลายคำถามและความเชื่อ ยังคงเป็น ‘ความเข้าใจผิด’ ต่อผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ HIV เพราะในความเป็นจริงแล้ว ผู้อยู่ร่วมกับเชื้อ HIV สามารถใช้ชีวิตได้ตามปกติ และมีเพศสัมพันธ์กับคู่รักได้ หากได้รับการรักษาโดยการกินยาต้านไวรัสอย่างสม่ำเสมอจนตรวจไม่พบเชื้อ หรือเรียกว่า U=U
07 ส.ค. 2023
สิ่งที่ควรรู้เกี่ยวกับการตรวจ HIV ด้วยตนเอง
เช็คก่อนตรวจ
- งดน้ำ อาหาร ก่อนตรวจ 30 นาที
- หากเพิ่งแปรงฟันหรือบ้วนปากมา ให้รอ 30 นาทีก่อนตรวจ
- ถอดที่ครอบเหงือก/ฟันปลอมออกก่อน
- การรับวัคซีนในช่วง 3 เดือนที่ผ่านมาอาจทำให้ผลตรวจคลาดเคลื่อน
- การรับยา PrEP และ PEP อาจทำให้ผลตรวจคลาดเคลื่อน หากหยุดยาเกิน 3 เดือน สามารถตรวจได้
- ยาเสพติดทุกรูปแบบ อาจทำให้ผลตรวจคลาดเคลือน
- ห้ามจับปลายไม้ตรวจ (ที่เป็นแผ่นเหมือนไม้พาย)
- กวาดก้านตรวจบนเหงือกบน และล่าง อย่างละ 1 รอบก็เพียงพอ
- ให้ดูผลตรวจใน 20 นาทีเท่านั้น ผลตรวจที่ปรากฏเกิน 20 นาที อาจคลาดเคลื่อน
21 ก.ค. 2023
วันที่ทั่วโลกไร้การตีตราอันเนื่องมาจาก HIV
วันที่ทั่วโลกปราศจากการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี (Zero HIV Stigma Day)
“Human First” เป็นหัวข้อรณรงค์ วันที่ทั่วโลกปราศจากการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวีในปี 2023 เพื่อเน้นย้ำมิติความเป็นมนุษย์ของผู้ที่มีเอชไอวีและได้รับผลกระทบจากเอชไอวี ที่ควรได้รับสิทธิความเป็นมนุษย์เฉกเช่นมนุษย์ทุกคน ให้เห็นมนุษย์ ไม่ใช่เห็นแต่ไวรัส และการเลือกปฏิบัติใดๆ ต่อผู้มีเอชไอวีควรถือเป็นการละเมิดสิทธิมนุษยชน
ข้อเสนอเพื่อการขจัดการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี https://zerohivstigmaday.org/wp-content/uploads/2023/07/ZeroHIVStigmaDay_Toolkit.pdf
- ตระหนักในศักดิ์ศรี สุขภาพ และความเป็นอยู่ที่ดี รวมถึงการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของผู้ที่มีเอชไอวีและได้รับผลกระทบจากเอชไอวีทุกคน
- ลดความกลัวในการเอ่ยถึงสถานะการมีเอชไอวีและการโดดเดี่ยวจากสังคม และสร้างเสริมให้คนใช้ชีวิตอย่างเปิดเผยและเป็นตัวตนของตัวเองมากขึ้น
- ผลักดันให้เกิดความต้องการตรวจหาสถานะของการมีเอชไอวี ที่นำไปสู่การรู้ว่ามีเอชไอวีแต่เนิ่นๆ และเข้าสู่กระบวนการรักษาเอชไอวี การดูแล บริการทางสังคมที่นำไปสู่ภาวะกดไวรัสได้จนตรวจไม่พบไวรัสในเลือดและไม่ส่งต่อไวรัสให้กับคนอื่นได้ (U = U)
- สร้างสภาพแวดล้อมที่ทำให้การพูดคุยเรื่องเอชไอวีทำได้อย่างเปิดเผย ส่งเสริมข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้องเกี่ยวกับการส่งผ่านและการป้องกันไวรัส และส่งเสริมให้คนยอมรับวิธีการป้องกัน อาทิ การป้องกันด้วยยาต้านไวรัสก่อนการสัมผัสเชื้อ (PrEP) และกลยุทธ์ต่างๆ ของการลดอันตรายจากการใช้ยาเสพติด (Harm Reduction)
- ผลักดันให้เกิดความเสมอภาคของทุกคนในการเข้าถึงการดูแลสุขภาพ การป้องกัน และการรักษา โดยไม่เกี่ยวกับสถานะของการมีเอชไอวี
ความเป็นมา
วันที่ 21 กรกฎาคม ได้รับการเลือกและเสนอให้เป็นวันสร้างความตระหนักเรื่องการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี เพื่อเป็นเกียรติให้กับคุณ พรูเด็นซ์ โนบันตู มาเบเล่ (Prudence Nobantu Mabele) หญิงผิวดำชาวแอฟริกาใต้คนแรกที่แบ่งปันเรื่องสถานะการมีเอชไอวีให้กับสาธารณะรับรู้ เธอต่อสู้เพื่อสิทธิของผู้หญิงและเด็กที่อยู่ร่วมกับเอชไอวี และความรุนแรงทางเพศภาวะ คุณพรูเด็นซ์ เกิด 21 กรกฎาคม ปี 1971 ได้รับเอชไอวีปี 1990 พูดถึงสถานการณ์มีเอชไอวีของเธอในที่สาธารณะในปี 1992 และเสียชีวิตลงในวันที่ 10 กรกฎาคม ปี 2017 https://en.wikipedia.org/wiki/Prudence_Nobantu_Mabele
วันสร้างความตระหนักเรื่องทั่วโลกปราศจากการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี สร้างความเคลื่อนไหวไปทั่วโลก รวมผู้คน ชุมชน และประเทศทั้งหลายให้ตระหนักและลงมือปฏิบัติต่อการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี เพื่อนักกิจกรรมด้านเอชไอวีที่จากไปและเพื่อนักกิจกรรมทุกคนที่ยังคงต่อสู้กับเอชไอวีอย่างต่อเนื่อง
วันที่ทั่วโลกปราศจากการตีตราอันเนื่องมาจากเอชไอวี ริเริ่มในปี 2021 โดย 4 องค์กร
- NAZ เป็นองค์กรด้านสุขภาพทางเพศและเอชไอวีที่นำการดำเนินงานโดยชนกลุ่มน้อย ตั้งอยู่ในกรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษทำงานแก้ปัญหาความไม่เท่าเทียมเรื่องสุขภาพทางเพศในชุมชนคนผิวดำ ผิวน้ำตาล และชุมชนที่ถูกทำให้เป็นชนกลุ่มน้อยต่างๆ ทั่วโลกมาร่วม 30 ปี
- IAPAC เป็นสมาพันธ์แพทย์และวิชาชีพด้านสุขภาพทั่วโลกที่ใหญ่ที่สุด มีสมาชิกกว่า 3 หมื่นคน ทำงานเพื่อยุติการระบาดของเอชไอวี วัณโรค และไวรัสตับอักเสบ บี และซี
- Global HIV Collaborative องค์กรความร่วมมือระดับโลกด้านเอชไอวีของผู้นำและนักกิจกรรมระดับโลกเพื่อยกระดับผลลัพธ์การดำเนินงานด้านเอชไอวีในชุมชนผิวดำทั่วโลก
- Fast-Track Cities Institute เป็นความร่วมมือเพื่อการสนับสนุนให้เมืองและเมืองหลวงต่างๆ ทั่วโลกดำเนินการเพื่อการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDG3) เพื่อยุติการระบาดของเอชไอวีและวัณโรค รวมของ WHO ในการยุติไวรัสตับอักเสบ บี และ ซี และ SDG 11 เพื่อให้เมืองและเมืองหลวงต่างๆ น่าอยู่ ปลอดภัย เข้มแข็งและยั่งยืน
17 ก.ค. 2023
ความปลอดภัยของการได้รับฮอร์โมนในหญิงข้ามเพศ
คัดลอกจากและนำเสนอเนื้อหาบางส่วนจาก บทความวิชาการเพื่อการศึกษาต่อเนื่องทางเภสัชศาสตร์
เรื่อง การใช้และความปลอดภัยของฮอร์โมนสาหรับเปลี่ยนกายภาพ ทางเพศในหญิงข้ามเพศ (Use and safety of hormone treatment for transforming physical sexual appearance in transgender women)
รศ. ดร. ภญ.จุราพร พงศ์เวชรักษ์
สาขาวิชาการบริบาลทางเภสัชกรรม, คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ความปลอดภัยของการได้รับฮอร์โมน ในหญิงข้ามเพศ
โรคหัวใจร่วมหลอดเลือด [6, 8, 9]
ในภาพรวม การศึกษาเชิงระบาดวิทยาชนิด retrospective cohort หลายการศึกษาในยุโรป ติดตามผลเป็นระยะเวลา 4 ปี จนถึงตลอดชีวิต พบว่าหญิงข้ามเพศ มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจสูงกว่าหญิงทั่วไป ด้วยช่วงอัตราความเสี่ยง 1 ถึง 2.9 และมีอัตราการเสียชีวิตจากหัวใจขาดเลือด 1.64 เท่า (95%CI 1.43-1.87) เมื่อเทียบกับประชากรทั่วไป และเพิ่มขึ้นเป็น 3.12 (95% CI, 1.28–7.63) ในกลุ่มที่ได้รับ ethinyl estradiol 100 ไมโครกรัมต่อวัน ร่วมกับ CPA 100 มิลลิกรัมต่อวัน เปรียบเทียบกับผู้ที่ไม่ได้ใช้ฮอร์โมนหรือเคยได้รับ [18-19] ซึ่งในปัจจุบัน ethinyl estradiol ไม่มีที่ใช้ในหญิงข้ามเพศอีกต่อไป อย่างไรก็ตาม ความเสี่ยงต่อโรคหัวใจร่วมหลอดเลือดที่เพิ่มขึ้น อาจเป็นผลจากปัจจัยเสี่ยงอื่นที่ทราบกันดีอยู่แล้วได้แก่ ดัชนีมวลกายที่สูง สูบบุหรี่ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ภาวะคอเลสเตอรอลในเลือดสูงและการดารงชีวิตที่ไม่มีการออกแรงกาย อายุเมื่อเริ่มการใช้ฮอร์โมนเพื่อเปลี่ยนสภาพเพศ ก็มีความสาคัญต่อระยะเวลาของการมีปัจจัยเสี่ยง อย่างไรก็ตาม พบว่าหญิงข้ามเพศที่ได้รับฮอร์โมน มีระดับไขมันที่ดี คือ มีระดับ HDL-C เพิ่มขึ้นและระดับ LDL-C ลดลง [15, 19] เมื่อพิจารณาจากข้อจากัดของรูปการศึกษาที่เป็นข้อมูลย้อนหลังและเป็นกลุ่มประชากรยุโรป ยังไม่อาจสรุปได้ว่าหญิงข้ามเพศที่ได้รับฮอร์โมนมีอัตราการเสียชีวิตจากโรคหัวใจร่วมหลอดเลือดสูงกว่าหญิงทั่วไป และไม่อาจนามาคาดการณ์กับหญิงข้ามเพศไทยได้
การเกิดโรคหลอดเลือดสมองอุดตันหรือภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ พบว่าการศึกษาให้ผลที่ไม่สอดคล้องกัน ซึ่งอาจเนื่องจากรูปแบบการศึกษาที่แตกต่างกัน มีทั้งการศึกษาชนิด cross-sectional และการศึกษาชนิด retrospective cohort จึงทาให้การรายงานผลมีทั้งอัตราความชุก/อุบัติการณ์ และอัตราเสี่ยง รวมถึงกลุ่มเปรียบเทียบมีทั้งชายและหญิงทั่วไป [18]
ดังนั้นอุบัติการณ์ที่แท้จริงของเหตุการณ์ด้านหัวใจร่วมหลอดเลือดรวมถึงการเสียชีวิตจากสาเหตุดังกล่าว ยังต้องการการศึกษาที่มีกลุ่มตัวอย่างขนาดใหญ่และติดตามไปข้างหน้าในระยะเวลาที่นานเพียงพอ ซึ่งในปัจจุบันนี้มีการศึกษาที่เป็นข้อมูล real world ในยุโรป กาลังดาเนินการอยู่ต่อเนื่อง [15]
ลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำ [6, 8, 9]
เป็นที่ทราบกันดีว่า ฮอร์โมนเอสโตรเจนมีคุณสมบัติก่อลิ่มเลือด ทาให้เพิ่มความเสี่ยงลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำ ซึ่งขึ้นกับขนาดยา และปัจจัยบุคคลด้วย ได้แก่ อายุที่เพิ่มขึ้น ดัขนีมวลกายสูงกว่า 25 กก./ม.2 ปัจจัยทางพันธุกรรม ประวัติเคยเกิดลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำมาก่อน การศึกษาในหญิงข้ามเพศ หลังจากได้รับฮอร์โมนไป 2 และ 8 ปี มีความเสี่ยงต่ออุบัติการณ์ของลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำสูงกว่าบุคคลโดยทั่วไป โดยมี risk difference เมื่อเทียบกับเพศชายทั่วไป 4 (95% CI 1.6-6.7) และ 16.7 (6.4-27.5) และเมื่อเทียบกับเพศหญิงทั่วไป 3.4 (1.1-5.6) และ 13.7 (4.1-22.7) ตามลาดับ ระยะเวลาของการได้รับฮอร์โมนที่นานขึ้น การได้รับ CPA ร่วมและการได้รับเอสโตรเจนรูปแบบรับประทาน จะเพิ่มความเสี่ยง ในขณะที่รูปแบบแผ่นติดผิวหนังและเจลทาผิวหนังไม่มีผลเพิ่มความเสี่ยง ดังนั้นในหญิงข้ามเพศทุกรายที่มีปัจจัยเสี่ยง หรือในรายที่อายุ 40 ปีขึ้นไป จึงแนะนําให้ใช้เอสโตรเจนรูปแบบทางผิวหนัง
การทบทวนอย่างเป็นระบบและวิเคราะห์ชนิดอภิมาน ที่ประกอบด้วยข้อมูลจาก 18 การศึกษา ในหญิงข้ามเพศกว่า 10000 คน พบอัตราความชุกของเหตุการณ์ลิ่มเลือดอุดหลอดเลือดดำรวมร้อยละ 2 และความชุกสูงขึ้นตามอายุและระยะเวลาที่ได้รับฮอร์โมน หญิงข้ามเพศที่อายุเฉลี่ยไม่เกิน 37 ปี หรือได้รับฮอร์โมนไม่เกินระยะเวลา 1 ปี ไม่พบความเสี่ยงที่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสาคัญ [20]
มะเร็ง [6-9]
มะเร็งเต้านมและมะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นมะเร็งที่ไวต่อฮอร์โมน ข้อมูลย้อนหลังในกลุ่มหญิงข้ามเพศ ประเทศเนเธอร์แลนด์และสหรัฐอเมริกา ในระหว่างการได้รับฮอร์โมนต่อเนื่อง พบว่าอัตราของอุบัติการณ์มะเร็งเต้านมในหญิงข้ามเพศไม่ได้สูงกว่าหญิงทั่วไป แต่สูงกว่าผู้ชายทั่วไป ดังนั้นหญิงข้ามเพศจึงควรรับการคัดกรองเช่นเดียวกับหญิงทั่วไป มะเร็งต่อมลูกหมาก เป็นมะเร็งที่เกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเพศชายเทสโทสเตอโรน ในหญิงข้ามเพศที่ได้รับฮอร์โมนต้านแอนโดรเจน มีอัตราของอุบัติการณ์ต่ำากว่าในชายทั่วไป (incidence ratio 0.2, 95% CI 0.08-0.42)
กลุ่มที่ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนและยาต้านฮอร์โมนเพศชาย CPA มีรายงานความชุกของเนื้องอกต่อมใต้สมอง ชนิดที่สร้างฮอร์โมนโปรแลคติน (prolactinoma) และเนื้องอกของเยื่อหุ้มสมอง (meningioma) สูงขึ้น ซึ่งยังไม่ทราบเหตุผล
เอกสารอ้างอิง
6. Hembree WC, Cohen-Kettenis PT, Gooren L, Hannema SE, Meyer WJ, Murad MH, Rosenthal SM, Safer JD, Tangpricha V, T’Sjoen GG. Endocrine treatment of gender-dysphoric/gender-incongruent persons: an endocrine society clinical practice guideline. J Clin Endocrinol Metab 2017; 102(11): 3869–903. doi: 10.1210/jc.2017-01658.
- ศูนย์เชี่ยวชาญเฉพาะทางด้านสุขภาพคนข้ามเพศ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. วรพล รัตนเลิศ และ กฤติมา สมิทธิ์
พล, บรรณาธิการ. คู่มือการให้บริการสุขภาพคนข้ามเพศประเทศไทย.-พิมพ์ครั้งที่ 1.-กรุงเทพฯ : กันต์รพีเพรส จากัด. 2563. หน้า 27-44, 135-154.
- Glintborg D, T’Sjoen G, Ravn P, Andersen MS. Management of endocrine disease: optimal feminizing hormone treatment in transgender people. Eur J Endocrinol 2021; 185(2): R49–R63. doi: 10.1530/EJE-21-0059.
- Mahan RJ, Bailey TA, Bibb TJ, Fenney M, Williams T. Drug therapy for gender transitions and health screenings in transgender older adults. J Am Geriatr Soc 2016; 64(12): 2554–59. doi: 10.1111/jgs.14350.
- Haupt C, Henke M, Kutschmar A, Hauser B, Baldinger S, Saenz SR, Schreiber G. Antiandrogen or estradiol treatment or both during hormone therapy in transitioning transgender women. Cochrane Database Syst Rev. 2020; 11(11): CD013138. doi: 10.1002/14651858.CD013138.pub2.
- Cirrincione LR., Huang KJ. Sex and gender differences in clinical pharmacology: implications for transgender medicine. Clin Pharmacol Ther 2021; 110(4): 897-908. doi: 10.1002/cpt.2234.
- Patel H, Arruarana V, Yao L, Cui X, Ray E. Effects of hormones and hormone therapy on breast tissue in transgender patients: a concise review. Endocrine 2020; 68(1): 6–15. doi: 10.1007/s12020-020-02197-5. 13. Burinkul S, Panyakhamlerd K, Suwan A, Tuntiviriyapun P, Wainipitapong S. Anti-androgenic effects comparison between cyproterone acetate and spironolactone in transgender women: a randomized controlled trial. J Sex Med 2021; 18(7): 1299-307. doi: 10.1016/j.jsxm.2021.05.003.
- Singh-Ospina N, Maraka S, Rodriguez-Gutierrez R, Davidge-Pitts C, Nippoldt TB, Prokop LJ, Murad MH. Effect of sex steroids on the bone health of transgender individuals: a systematic review and meta-analysis. J Clin Endocrinol Metab 2017; 102(11): 3904–13. doi: 10.1210/jc.2017-01642.
- Cocchetti C, Romani A, Collet S, Greenman Y, Schreiner T, Wiepjes C, den Heijer M, T’Sjoen G, Fisher AD. The ENIGI (European Network for the Investigation of Gender Incongruence) study: overview of acquired endocrine knowledge and future perspectives. J Clin Med 2022; 11(7): 1784. doi: 10.3390/jcm11071784.
- Wiepjes CM, de Jongh RT, de Blok CJ, Vlot MC, Lips P, Twisk JW, den Heijer M. Bone safety during the first ten years of gender-affirming hormonal treatment in transwomen and transmen. J Bone Miner Res 2019; 34(3): 447–54. doi: 10.1002/jbmr.3612.
- Iwamoto SJ, Defreyne J, Rothman MS, Van Schuylenbergh J, Van de Bruaene L, Motmans J, T’Sjoen G. Health considerations for transgender women and remaining unknowns: a narrative review. Ther Adv Endocrinol Metab 2019; 10: 2042018819871166. doi: 10.1177/2042018819871166.
- Connelly PJ, Marie Freel E, Perry C, Ewan J, Touyz RM, Currie G, Delles C. Gender-affirming hormone therapy, vascular health and cardiovascular disease in transgender adults. Hypertension 2019; 74(6): 1266-74. doi: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.119.13080.
- Defreyne J, Van de Bruaene LDL, Rietzschel E, Van Schuylenbergh J, T’Sjoen GGR. Effects of gender-affirming hormones on lipid, metabolic, and cardiac surrogate blood markers in transgender persons. Clin Chem 2019: 65(1): 119–34. doi: 10.1373/clinchem.2018.288241.
- Totaro M, Palazzi S, Castellini C, Parisi A, D’Amato F, Tienforti D, Baroni MG, Francavilla S, Barbonetti A. Risk of venous thromboembolism in transgender people undergoing hormone feminizing therapy: a prevalence meta-analysis and meta-regression study. Front Endocrinol 2021; 12: 741866. doi: 10.3389/fendo.2021.741866.
Totaro M, Palazzi S, Castellini C, Parisi A, D’Amato F, Tienforti D, Baroni MG, Francavilla S, Barbonetti A. Risk of venous thromboembolism in transgender people undergoing hormone feminizing therapy: a prevalence meta-analysis and meta-regression study. Front Endocrinol 2021; 12: 741866. doi: 10.3389/fendo.2021.741866.